Staż studencki z konstrukcji metadanych

Sprawozdanie Tomasza Kwiatkowskiego z praktyk studenckich z konstrukcji metadanych. DELab UW: Konstrukcja metadanych DublinCore dla korespondencji K. Twardowskiego.

Obserwujemy wzrost znaczenia zasobów i narzędzi cyfrowych w nauce. Skłania to do poszukiwania odpowiednich form życia uniwersyteckiego, które właściwie sprostają nowym wyzwaniom. DELab UW prezentuje formułę stażu studenckiego, która łączy różne zalety. Z jednej strony pozwala zapoznać studentów z nowymi, cyfrowymi instrumentami pracy naukowej. Z drugiej strony pozwala wykorzystać studencki potencjał do pracy merytorycznej w zakresie podstawowych opracowań cyfrowych materiałów źródłowych.  O ile skanowanie źródeł jest coraz powszechniejsze w instytucjach uniwersyteckich (cf. Projekt RCIN :  rcin.org.pl) o tyle systematyczne zaopatrzenie plikow w zgodne z normami semantycznie wzbogacone metadane (czasochłonne i w związku z tym kosztowne) pozostaje często problematyczne. A to przeciez metadane umożliwiają włączenie reprezentacji cyfrowych do światowego obiegu informacji.

DELab UW we współpracy z KN „PETRYCY” zaoferował studentom Uniwersytetu Warszawskiego możliwość odbycia płatnego stażu. Przedmiotem stażu było cyfrowe opracowanie korespondencji Kazimierza Twardowskiego, zdeponowanej w Połączonych Bibliotekach IFiS PAN, WFiS UW, PTF. Użyto standardu metadanych DublinCore. Za cele przedsięwzięcia postawiono:

• wypracowanie pionierskiej, konstruktywnej propozycji praktyk dla studentów kierunków humanistycznych;
• promowanie współczesnych narzędzi cyfrowych współczesnej humanistyki;
• podnoszenie kompetencji naukowych stażystów (praca ze źródłami, praca z cyfrowymi standardami metadanych w opisie źródeł, ćwiczenie warsztatu młodego naukowca);
• popularyzacja i rzeczowe opracowanie dużego zasobu źródłowego o znacznej wartości historycznej i kulturowej.

Staż odbył się w okresie od 20 listopada 2014 roku do 31 stycznia 2015 roku. W procesie rekrutacji wyłoniono ośmioro stażystów:

• Patrycja Danyło (Wydział Historii, Wydział Polonistyki),
• Jakub Mańczak (Wydział Historyczny, Wydział Filozofii i Socjologii),
• Jakub Milewski (Wydział Filozofii i Socjologii, Wydział Psychologii),
• Emanuel Modrzejewski (Wydział Polonistyki),
• Antoni Napieralski (Wydział Prawa i Administracji),
• Aleksandra Toczek (Wydział Filozofii i Socjologii),
• Emilia Włodarczyk (Wydział Filozofii i Socjologii),
• Tomasz Zaręba (Wydział Filozofii i Socjologii)

Za organizację stażu i korektę odpowiadali Paweł Rzewuski (Wydział Filozofii i Socjologii, Wydział Historii) oraz Tomasz Kwiatkowski (Kolegium Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych), reprezentujący Koło Naukowe „PETRYCY”. Nad całością projektu czuwała prof. Wioletta Miskiewicz (CNRS/Paris, visiting professor w WFiS UW), koordynatorka programu Digital Humanities w DELab. Stażyści brali udział w specjalistycznych zajęciach przygotowujących do pracy (szkolenie, dwa wykłady oraz czterogodzinny tutorial).

Stażyści opracowywali powierzone materiały w Czytelni Połączonych Bibliotek w systemie zadaniowym w zakreślonym terminie. W rezultacie opracowano 27 jednostek inwentarzowych z Archiwum Zbiorów Specjalnych Połączonych Bibliotek w postaci ok. 3140 metryczek podług standardu metadanych DublinCore. Standard DublinCore opiera się na kilkunastu elementach wykorzystywanych przy opisie zasobu. Jego prosta i przejrzysta składnia pozwala na wszechstronne zastosowanie uzupełnionych metadanych do dalszych badań i opracowań (w tym automatycznych i półautomatycznych). Udostępniany stażystom w sieci formularz został zbudowany przez A. Roulois i W. Miskiewicz dla Archiwum Cyfrowego e-LV (http://www.elv-akt.net/).

Niebagatelny wpływ na płynność przebiegu praktyk miała sprawna i życzliwa pomoc ze strony Połączonych Bibliotek. Opracowania dostępne są dla zainteresowanych badaczy w cyfrowym Archiwum Kazimierza Twardowskiego (na witrynie: http://www.elv-akt.net/).

Cele stażu uważamy za osiągnięte. Forma praktyk studenckich zaproponowana przez DELab UW okazała się niezwykle owocna. Można z powodzeniem wykorzystywać ją w dalszych działaniach promujących metody humanistyki cyfrowej wśród kolejnych roczników młodych naukowców. Również jednostki naukowe współpracujące z archiwami dysponującymi materiałami źródłowymi mogą rozważać wykorzystanie tej formy praktyk do zaangażowania studentów w prace ze źródłami w celu dokonania cyfrowego opracowania określonych materiałów. Tego rodzaju praktyki mogą przyczynić się do postępu nie tylko w zakresie popularyzacji opracowania cyfrowego cennych i trudno dostępnych materiałów ale także wszelkiej archiwizowanej dokumentacji naukowej. Tego rodzaju praktyki to  nade wszystko wzrost praktycznych (cyfrowych) kompetencji naukowych studentów.